Wiosna,
na półkuli północnej Ziemi, charakteryzuje się tym, że Słońce każdego dnia jest
wyżej nad horyzontem, dzień przez
to się wydłuża i temperatura wzrasta. Wystarczy wykonać zdjęcia Słońca nad ustalonym
horyzontem, co dwa tygodnie, o tej samej godzinie np. 10, ażeby po ich nałożeniu na
siebie stworzyć analemmę. Roczna analemma ilustruje położenie Słońca, latem wysoko,
co oznacza, że dnie są dłuższe niż noce. Jesienią i wiosną Słońce jest po środku
„ósemki”, a dnie są takie długie jak noce. Zimą Słońce jest najniżej w
analemmii, są też z tego powodu krótkie dnie i najdłuższe noce w całym roku.
Widoczny ruch Słońca na tle gwiazd
wywołany jest przez rzeczywisty roczny bieg Ziemi wokół naszej gwiazdy. Droga po
której wędruje pozornie Słońce, w czasie jednego roku, nazwana jest ekliptyką.
Przebiega ona na tle 13 gwiazdozbiorów spośród 88 konstelacji całej sfery niebieskiej.
Z pozornym ruchem rocznym Słońca na ekliptyce wiążą się ściśle pojęcia
astronomicznych pór roku. W chwili gdy Słońce przechodzi przez punkt równonocy
wiosennej czyli punkt Barana, mamy początek wiosny astronomicznej oraz zrównanie dnia z
nocą
Słońce wstępując w znak Barana
rozpoczyna roczną wędrówkę po ekliptyce mijając co 30 stopni kątowych jeden z
kolejnych 12 znaków zodiaku. Długość ekliptyczną Słońca mierzymy przez cały rok od
0 do 360 stopni. W astronomii określamy pory roku (na północnej półkuli Ziemi) jako
odstępy czasu, w których długość ekliptyczna Słońca zawarta jest w granicach 0-90
stopni (wiosna – znaki Baran, Byk, Bliźnięta)), 90-180 stopni (lato – Rak, Lew,
Panna), 180-270 (jesień – Waga, Skorpion, Strzelec) i 270-360 stopni (zima –
Koziorożec, Wodnik, Ryby). Trwają one średnio: wiosna 92 dni 19 godzin, lato 93 dni 15
godzin, jesień 89 dni 20 godzin i zima 89 dni. Nierówności pór roku wykrył już
Hipparch w II wieku p.n.e. stwierdzając, że od chwili równonocy wiosennej do równonocy
jesiennej upływa 186 dni, od równonocy jesiennej zaś do wiosennej tylko 179 dni.
Pozorny ruch roczny Słońca na niebie jest niejednostajny, ponieważ orbita Ziemi nie
jest okręgiem tylko elipsą. Z tego wynikają nierówności w trwaniu pór roku.
Zaczynając od punktu równonocy
wiosennej Słońce wędruje, z zachodu na wschód (zwiększając długość ekliptyczną
od 0 do 360 stopni), na tle następujących gwiazdozbiorów: w czasie wiosny Słońce
przechodzi przez konstelacje Ryb, Barana i Byka; latem przechodzi przez Bliźnięta, Raka
i Lwa; jesienią przez Pannę, Wagę, Skorpiona i Wężownika; w czasie zimy Słońce
przechodzi na tle gwiazdozbiorów Strzelca, Koziorożca i Wodnika.
W 1925 roku ustalone zostały
(precyzyjnie) granice wszystkich 88 gwiazdozbiorów nieba. Ekliptyka (pozorna droga
Słońca) przechodzi przez 13 gwiazdozbiorów. Słońce wędruje przez 12 gwiazdozbiorów
nazywanych tak jak znaki zodiaku i jeszcze na tle gwiazd gwiazdozbioru Wężownika, który
jest pomiędzy Strzelcem i Skorpionem. Różne są długości odcinków ekliptyki w ramach
każdego z 13 gwiazdozbiorów po których wędruje Słońce (najkrócej wędruje wśród
gwiazd Wężownika). Na cześć greckich filozofów pozostał jednak podział ekliptyki na
12 równych odcinków oznaczonych znakami zodiaku. Każda droga również ta na niebie,
określona przez człowieka, ma swoje znaki które w przypadku ekliptyki pozostawiono
takimi jakie przekazali nam starożytni Grecy.
Mieczysław Borkowski
Jesień 2011 roku - 23
września, godzina 11:05.
W 2011 roku:
Punkt przysłoneczny 3 styczeń, o godzinie 20;
Równonocne: 21 marzec, 00:21
i
23 wrzesień 11:04.
Punkt odsłoneczny 4 lipiec,
o godzinie
15;
Przesilenia: 21
czerwiec, 19:16
i
22 grudzień, 6:30.
|